มะขาม
ผลไม้รสเปรี้ยว เป็นพันธุ์ไม้ยืนต้นที่มีถิ่นกำเนิดในทวีฟแอฟริกา และมีการนำเข้ามาปลูกในแถบเอเชีย และยังเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดเพชรบูรณ์ อีกด้วยค่ะ ลักษณะของมะขาม เนื้อติดกับเปลือก มีเมล็ดอยู่ในฝัก แต่เมื่อแก่เปลือกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอ่อน มีความแข็ง แห้ง กรอบ แตกง่าย เนื้อข้างในเป็นสีน้ำตาล เมล็ดใหญ่ กลม สีดำ รสชาติมีทั้งหวานและเปรี้ยว นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร ทั้งส่วนผล และใบมะขาม
ประโยชน์จากส่วนต่างๆ ของมะขาม
- ราก รสฝาด ใช้แก้อาการท้องร่วง สมานแผล รักษาเริม และงูสวัด
- เปลือกต้น รสฝาดเมาร้อน ใช้แก้อาการไข้ ตัวร้อน
- แก่น รสฝาดเมา ใช้โลหิต ขับเสมหะ รักษาฝีในมดลูก รักษาโรคบุรุษ เป็นยาชักมดลูกให้เข้าอู่
- ใบสด (มีกรดเล็กน้อย) รสเปรี้ยวฝาด ใช้เป็นยาถ่าย ยาระบาย ขับลมในลำไส้ แก้ไอ แก้บิด รักษาหวัด ขับเสมหะ หยอดตารักษาเยื่อตาอักเสบ แก้ตามัว ฟอกโลหิต ขับเหงื่อ ต้มผสมกับสมุนไพรอื่นๆ อาบหลังคลอดช่วยให้สะอาดขึ้น
- เนื้อหุ้มเมล็ด แก้อาการท้องผูก เป็นยาระบาย ยาถ่าย ขับเสมหะ แก้ไอ กระหายน้ำ เป็นยาสวนล้างท้อง
- ผล หรือฝักดิบ รสเปรี้ยว แก้อาหารฟอกเลือด และลดความอ้วน เป็นยาระบายและลดอุณหภูมิในร่างกาย บรรเทาอาการไข้
- เมล็ดในสีขาว รสมัน ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิไส้เดือนตัวกลมในลำไส้ พยาธิเส้นด้าย
- เปลือกเมล็ด รสฝาด แก้ท้องร่วง แก้บิดลมป่วง สมานแผลที่ปาก ที่คอ ที่ลิ้น และตามร่างกาย รักษาแผลสด ถอนพิษและรักษาแผลที่ถูกไฟลวก รักษาแผลเบาหวาน
- เนื้อในฝักแก่ (มะขามเปียก) รสเปรี้ยว รับประทานจิ้มเกลือ แก้ไอ ขับเสมหะ
- ดอกสด เป็นยาลดความดันโลหิตสูง
สรรพคุณของ มะขาม
- ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย
- ขับลม แก้ท้องเสีย
- แก้ไอ ขับเสมหะ
- ป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน
- บำรุงกระดูกและฟัน
- ขับเลือดลมในหญิงเพิ่งคลอดบุตร
- มีสารต้านอนุมูลอิสระ
- ช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส
- ช่วยในการชะลอวัยและการเกิดริ้วรอย
- ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง
- ช่วยในการสร้างเม็ดเลือด